vliegwiel vervanging

[p911]

Vliegwiel een slijtagedeel?
GUIDO VAN DER SPEK/CARREC -Naast reparatie en revisie van motoren, versnellingsbakken en dieselinspuitsystemen is er ook (groot) onderhoud. Een zeer veel voorkomende klus is het vervangen van de koppeling.

Vaak gaat dit gepaard met het vervangen van het tweedelig vliegwiel. We merken dat veel klanten niet weten dat hun auto is voorzien van zo’n vliegwiel. Bovendien schrikken veel auto-eigenaren van de kosten ervan. Zeker als mensen uit een ouder model auto overstappen in een moderner type met redelijk wat kilometers ervaring, kan deze kostenpost onverwacht snel komen. In dit artikel de noodzaak van en de diagnose aan tweedelige vliegwielen en natuurlijk het voorkomen van schades aan deze vliegwielen.

Waarom twee massa’s?
Elke verbrandingsmotor trilt, deze trillingen worden veroorzaakt door de beweging van zuigers, drijfstangen en krukas. Behalve bewegen nemen deze onderdelen krachten op. Terwijl de ene cilinder comprimeert maakt de ander een verbrandingsklap, dit heeft een enorm torsiemoment tot gevolg. Tot zo’n tien jaar geleden ging dat goed, maar nu niet meer. In de huidige motoren moeten trillingen gedempt worden, anders zouden krukassen kunnen breken, ontstaat er teveel motorgeluid en slijten onderdelen veel te snel.

Trillingsdemping wordt onder andere door toepassing van twee massa vliegwielen en tweedelige krukaspoelies bereikt. De bewegende onderdelen in de motor hebben elke op zich en tezamen een trillingsfrequentie. Wanneer deze frequentie een bepaald niveau bereikt kan dit overmatige slijtage of zelf direct een defect tot gevolg hebben. Tweemassa-vliegwielen en gedempte krukaspoelies zorgen voor een verlaging van deze frequenties. Kritische frequenties van het systeem worden door het verdelen van de massa in tweeën gesplitst waardoor deze buiten het gangbare toerengebied vallen. Daarnaast worden trillingen gedempt. Hoe groter de motor, hoe zwaarder de onderdelen zijn en dus de klappen die verwerkt moeten worden.

De werking
Het tweemassa-vliegwiel bestaat uit twee massa’s, twee schijven. De één zit aan de krukas vast, de ander is daarmee verbonden met een lager en wordt via veren bediend. Daarnaast is een hydraulische demper als eindaanslag aanwezig.



De torsiekracht op de krukas wordt hierdoor uitgedempt, tevens word zo op de koppeling een meer constante kracht afgegeven. Dit principe spaart bijvoorbeeld synchromeshringen en tandwielen in de versnellingsbak die anders teveel zouden gaan trillen. Bovendien zorgt het voor een constante vermogensafgifte. Andere eigenfrequenties worden door de tweedelige krukaspoelies opgenomen. Deze voorkomt onder andere breuk van de krukas door overbelasting en beschermt de distributiedelen. Het grootste deel van het opgenomen trillingsvermogen wordt omgezet in warmte! Elk vliegwiel is qua ontwerp afgestemd op de motor waar hij voor bedoeld is. Dit betekent dat de massa’s, veren en demping op de gewichten en krachten van een specifieke motor zijn afgestemd.

Het ontstaan van defecten
Zoals gezegd hoort bij elke motor een ander vliegwiel, de samenwerking tussen beiden komt zeer nauw. Wanneer er iets mis is met de motor, kloppen de verhoudingen tussen motor en vliegwiel niet meer. Daardoor is bijvoorbeeld een slecht werkende verstuiver enorm van invloed op de levensduur van een twee massa vliegwiel. De oneffenheden in de motorloop worden in eerste instantie wel opgevangen door de trillingsdempers. Maar zoals gezegd word dit opgenomen vermogen omgezet in warmte en bij dat soort defecten moeten de trillingsdempers zoveel vermogen opnemen dat schade door oververhitting ontstaat. In onze praktijk zien we bijvoorbeeld veel TDCI motoren van Ford met een compleet slijtagebeeld; het vliegwiel, de verstuivers en de krukaspoelie zijn dan allemaal stuk. De oorzaak ligt dan in één of meer versleten verstuivers, waarmee al een tijd doorgereden is.

Het is dus erg belangrijk om de oorzaak van een vliegwielschade te vinden voordat je hem vervangt. Uiteraard kan een vliegwiel ook gewoon versleten zijn, dit kan bij intensief gebruik van een auto al na 50.000 km voorkomen. In de regel kan er van uit gegaan worden dat een vliegwiel na ongeveer 150.000km zijn beste tijd gehad heeft. Bij dergelijke kilometerstanden is het vervangen dus onderdeel van het reguliere onderhoud van de auto.

Diagnose
Dat begint bij ons uiteraard met een proefrit. Het starten van de auto en vervolgens stopzetten zegt soms al heel wat. Een echt kapot vliegwiel zal dan al van zich laten horen. Piepende, knerpende en soms zelfs klapperende geluiden vertellen dan al genoeg. Trillingen bij stationair draaiende motoren kunnen naast een kapot vliegwiel ook wijzen op kapotte verstuivers of motorsteunen. Bokken met optrekken of schokken bij gas geven kunnen ook een teken zijn van een kapot vliegwiel of defecte verstuivers. Het is aan de diagnose expert om de verschillen daartussen te voelen, ervaring is hierbij een must. Wanneer een proefrit geen uitsluitsel geeft, of er vermoedelijk meerdere problemen aanwezig zijn is een andere vorm van diagnose nodig. Een goede manier is om een auto in de versnelling te zetten en vervolgens de aangedreven wielen te blokkeren. Door vervolgens de krukas heen en weer te draaien is de speling van het vliegwiel voelbaar. Het verschil tussen een goed en een defect vliegwiel zit hem vooral in het ontbreken van de verende werking, dit kan je voelen wanneer je de krukas in de beschreven situatie heen en weer draait.

Reparatie
Wanneer zeker is dat het vliegwiel defect is, worden versnellingsbak, koppeling en vliegwiel gedemonteerd. Uiteraard word de achterste krukaskeerring dan ook meteen geïnspecteerd en indien nodig vervangen. Bij het vervangen van een vliegwiel worden koppeling en drukgroep in principe altijd meegenomen. Vooral de koppeling heeft het zwaar te verduren als een vliegwiel niet goed functioneert. Als deze niet vervangen word bestaat de kans dat dit op korte termijn als nog moet. Als het vermoeden bestaat dat het vliegwiel niet door normale slijtage defect is geraakt, wordt de oorzaak van het defect opgezocht. Soms kan dit voordat het vliegwiel vervangen wordt al duidelijk zijn, nagelen of roken bij accelereren is hier een duidelijk signaal voor. Indien nodig worden daarom verstuivers getest, inlaatsystemen gecontroleerd op vervuiling, et cetera.

Doorrijden met een versleten tweemassa vliegwiel kan tot stranden van de auto leiden. We hebben al eens een Transporter opgehaald waarvan de motor vast zou zitten. Uiteindelijk bleek dat het vliegwiel zo ver versleten was dat er delen van de verbinding tussen de twee massa’s naar buiten waren gekomen. Daardoor liep het vliegwiel vast in het huis van de versnellingsbak.



Door zijn dempende werking maskeert het tweemassa-vliegwiel soms andere defecten of slijtage aan de motor van de auto. Bovendien is het een slijtageonderdeel. Om verrassingen te voorkomen is dus een grondige diagnose cruciaal, waarbij bepaald wordt of het vliegwiel “gewoon” versleten is of het begeven heeft als gevolg van een ander probleem!

[Aad A]

Met aandacht dit verhaal gelezen.
Je gaat je haast afvragen hoe het mogelijk was dit er jarenlang rondgereden is in auto's met een massief vliegwiel zonder de hier uit mogelijke storingen en schades.
Nee zonder gekheid je hebt een helder verhaal geschreven.
Wat ik mij wel afvraag is het volgende, is door het toepassen van dergelijke constructies de sterkte van bv een krukas minder gemaakt omdat er minder onbalans is met een wellicht lichtere uitvoering.


met vriendelijke groet,

Aad

[Johan s60]

Twee massa vliegwiel zit er alleen voor comfort in, heeft niks met sterkte vd componenten te maken.
Ook zitten er helemaal geen hydraulische delen in een 2MVW, beetje kletskoek verhaal van die Guido.